Pred 25.novembar-Dan državnosti BiH

Ključni dan u izgradnji savremene državnosti BiH je 25. novembar 1943.godine, kada je u Varcar Vakufu /Mrkonjić Gradu/održano I zasjedanje Zemaljskog antifašističkog vijeca narodnog oslobođenja BiH (ZAVNOBiH). Vijećnici ZAVNOBiH-a usvojili su Rezoluciju i Proglas narodima BiH u kojima je, između ostalog, izražena volja naroda BiH da je njihova zemlja i srpska i hrvatska i muslimanska.

Nekoliko dana kasnije održano je Drugo zasjedanje AVNOJ-a, na kojem je donijeta odluka o federativnom ustroju Jugoslavije, sa BiH kao jednom od šest ravnopravnih članica. Svakom od tadašnjih pet službeno priznatih naroda u statusu nacije pripala je njegova federalna nacionalna jedinica.

Izuzetak je bila BiH koja svoj status unutar takve zajednice nije stekla na osnovu nacionalnih kriterija, nego kao povijesna zajednica triju naroda koji stoljećima žive zajedno.

Odlukama II zasjedanja ZAVNOBiH-a, održanog od 30. juna do 2. jula 1944.godine, BiH je ustrojena kao građanska država, što je predstavljalo politički režime njenog hiljadugodišnjeg historijskog državnopravnog iskustva i kontinuiteta. Kroz tih hiljadu godina trajanja Bosna nije bila politički strogo centralizovana, nacionalno unitarizirana, niti kulturno unificirana i njen se historijski razvitak ogleda i u kontinuitetu teritorija i imena Bosne. Bosna se, za razliku od susjeda i okolnih zemalja, nije tokom svoje politogeneze selila, cijepala niti mijenjala ime od 949.godine, kada se pominje u traktatu De administrando, bizantskog cara Konstantina VII Porfirogeneta.

Bosna se, za vrijeme Stjepana II Kotromanića prostirala od Save do mora, od Cetine do Drine. Prvi bosanski kralj Tvrtko I Kotromanić vladao je u drugoj polovoni XIV stoljeća ne samo teritorijom sadasnje BiH nego i okolnim zemljama, njeno se kraljevstvo prostiralo od Lima i Boke Kotorske do Velebita i Une, do dalmatinskih otoka Braču, Hvaru i Korčuli. No, posljednji bosanski kraljevi Stjepan Tomas i njegov sin uzaludno su preklinjali evropske kršćanske vladare, posebno rimskog papu, da im pruži pomoć u odbrani od Osmanlija koji sve češće napadaju Bosnu.

Proljeca 1463.godine, kad je sultan Mehmed II Fatih osvojio Bosnu, nije nestala ideja Bosne, teritorij i ime. Osmanske su vlasti osnovale Bosanski sandžak, koji je preratso u Bosanski ejalet. On je obuhvatao teritoriju veću no u doba kad je Bosnom vladao Kotromanić. Teritorijalni integritet BiH ostao je netaknut tokom svih 40 godina austrougarske uprave, za vrijeme Kraljevine SHS “turski paragraf” ostavio je BiH u tadašnjim granicama.

Kontinuitet BiH narušen je jedino za šestojanuraske diktature, kada je Kraljevina podijeljena na upravna područja, a razbijanje BiH nastavljeno je uspostavom Banovine Hrtvatske avgusta 1939.godine. Sve je to trajalo do aprilskog rata 1941.godine i sloma Kraljevine Jugoslavije, do formiranja ZAVNOBiH-a./prof.dr. Mustafa Imamovic/

ČESTITKA:

Povodom Dana državnosti Bosne i Hercegovine uredništvo portala www.zivinice.ba upućuju građanima BiH najiskrenije čestitke.