Vještačka inteligecija

Uvod
Kod nas se još uvijek ne shvata niti razumije šta je to Vještačka Inteligencija (VI) u pravom smislu te riječi, pa ću je kratko opisati.
Vještačka inteligencija (VI) je oblast računarstva koja se bavi razvojem sistema sposobnih da obavljaju zadatke koji zahtijevaju ljudsku inteligenciju. Ovi zadaci uključuju prepoznavanje govora, razumijevanje prirodnog jezika, donošenje odluka, učenje i prepoznavanje obrazaca. VI je postala ključna komponenta moderne tehnologije, sa primjenama u mnogim industrijama, uključujući zdravstvo, financije, transport i zabavu.
Istorija i evolucija
Razvoj vještačke inteligencije može se pratiti do sredine 20. vijeka. Alan Turing, britanski matematičar, postavio je temelje za VI svojim radom na mašinama koje mogu simulirati ljudsko razmišljanje. Njegov poznati Turingov test postavlja pitanje može li mašina pokazati inteligenciju ravnu ljudskoj.
U ranim fazama, VI je bila ograničena na tzv. simboličku inteligenciju, gdje su istraživači pokušavali programirati računare koristeći pravila i logiku. Ovi sistemi su bili efikasni u rješavanju specifičnih problema, ali su imali ograničene mogućnosti u adaptaciji na nove situacije.

Primjer VI, izrada prezentacije za prodaju robe pomoću vještačke inteligencije

Tipovi Vještačke Inteligencije
1. Uska ili Slaba VI: Ovo je najčešći tip VI danas, specijalizovan za izvršavanje specifičnih zadataka. Primjeri uključuju digitalne asistente poput Siri i Alexa, algoritme preporuka na platformama kao što su Netflix i Amazon, te sistemi za prepoznavanje lica.
2. Opšta ili Jaka VI: Ovo je teorijski koncept mašine koja posjeduje sposobnost razumijevanja, učenja i primjene znanja na način sličan ljudskom biću. Takva inteligencija bi mogla obavljati bilo koji intelektualni zadatak koji može čovjek. Trenutno ne postoji nijedan sistem koji bi se mogao svrstati u ovu kategoriju.
3. Superinteligencija: Ovo je hipotetički oblik VI koji nadmašuje ljudsku inteligenciju u svim aspektima, uključujući kreativnost, generalnu mudrost i socijalne vještine. Ovo je predmet mnogih spekulacija i etičkih rasprava.
Tehnike i metode
1. Mašinsko Učenje (MI): Ova tehnika omogućava računarima da uče iz podataka. MI koristi algoritme koji analiziraju podatke, prepoznaju obrasce i donose odluke sa minimalnim ljudskim uplitanjem. Postoje tri glavne vrste MI: nadzirano učenje, nenadzirano učenje i pojačano učenje.
2. Duboko Učenje (DI): Ovo je podskup mašinskog učenja inspirisan strukturom i funkcijom ljudskog mozga, tj. neuronskim mrežama. DI koristi slojeve algoritama za obradu podataka i donošenje odluka. Ova tehnika je ključna za napredak u prepoznavanju slike, govora i prirodnog jezika.
3. Prirodna Obrada Jezika (POJ): Ova oblast VI bavi se interakcijom između računara i ljudskog jezika. POJ omogućava računarima da razumiju, interpretiraju i odgovaraju na ljudski jezik na prirodan i smislen način. Primjeri uključuju chatbote, prevodilačke sisteme i sisteme za analizu sentimenta.
Primjene Vještačke Inteligencije
1. Zdravstvo: VI se koristi za dijagnostikovanje bolesti, personalizovane tretmane, analizu medicinskih slika i razvoj novih lijekova.
2. Finansije: Algoritmi VI pomažu u detekciji prevara, procjeni rizika, trgovanju na berzi i personalizaciji usluga za klijente.
3. Transport: Autonomna vozila, optimizacija ruta, predikcija saobraćaja i dronovi su primjeri primjene VI u transportu.
4. Zabava: Preporučivački sistemi na platformama kao što su Netflix, YouTube i Spotify koriste VI za personalizaciju sadržaja.
Etika i budućnost VI
Razvoj VI otvara brojna etička pitanja. Postoji zabrinutost oko privatnosti podataka, pristrasnosti algoritama i potencijalnog gubitka radnih mjesta. Takođe, postavlja se pitanje kako osigurati da VI sistemi djeluju u najboljem interesu čovječanstva.
U budućnosti, možemo očekivati dalji napredak u VI koji će donijeti nova rješenja za kompleksne probleme. Međutim, ključno je da razvoj VI prati odgovorna i etička praksa kako bi se osigurala sigurnost i dobrobit društva.
(Selimović Edhem Edo)